نو آوری های علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی در بحث اعتباریات

حجت الاسلام والمسلمین دکتر پارسانیا، ریاست پژوهشگاه علوم وحیانی معارج در نشست “دانش اجتماعی مسلمین ؛ ظرفیت ها و چالش ها” که به همت دانشگاه باقر العلوم علیه السلام و در محل این دانشگاه برگزار شد به تبیین نو آوری های علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی در بحث اعتباریات پرداخت.

وی با بیان این مطلب که “علامه طباطبایی کار عقل عملی را ایجاد موجوداتی می داند که در علوم عملی یعنی در علوم انسانی و اجتماعی از آنها بحث می شود” گفت: علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی، موجوداتی را که با اعتبار عقل عملی تحقق پیدا می کنند اعتباریات می نامند مانند خانواده، گروه و جامعه از نظر ایشان اعتباریات در مقابل امور غیر اعتباری که به انها حقایق تکوینی نیز گفته می شود قرار می گیرند.

وی با بیان تمایز عقل عملی و عقل نظری از منظر علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی اظهار داشت: اگر کار عقل عملی عزم و اراده است، کار عقل نظری جزم و آگاهی است و بر این اساس همه علوم در انتهای بستری اعم از علوم نظری و عملی محصولات عقل نظری هستند.

عضو هیئت علمی دانشگاه تهران گفت: اعتباریاتی که علامه طباطبایی از آنها سخن می گوید غیر از “اعتبارات محضه” است که در ملاعبات و بازی های خیال انجام می شود. اعتبارات عقل عملی در متن واقعیت های انسانی اجتماعی تاریخی و فرهنگی قرار می گیرد. این اعتبارات هم خود به وساطت اراده و عزم انسانی موجود می شود و هم پیامدهای غیر اعتباری و تکوینی دارند.

وی با اشاره به این مطلب که علامه طباطبایی اعتباریات عقل نظر را به دو قسم تقسیم می کند ادامه داد: علامه طباطبایی اعتباریات عقل نظر را به دو قسم تقسیم می کند؛ اعتبارات قبل از اجتماع و اعتبارات بعد از اجتماع، که اعتباریات بعد از اجتماع مربوط به زندگی اجتماعی بشر بوده و موضوع علوم اجتماعی هستند.

دکتر پارسانیا افزود: اندیشه های فلسفی علامه طباطبایی و آیت الله جوادی آملی در تدام تفکر فلسفی جهان اسلام ، افق های جدیدی را بر روی علوم انسانی و اجتماعی می گشاید.

وی پیامدهای فرق گذاشتن بین عقل عملی و عقل نظری در علوم اجتماعی را مورد توجه قرار داد و گفت: فرق گذاردن بین معانی اعتباری که با عقل عملی ایجاد می شود با معانی و مفاهیم اعتباری و یا غیر اعتباری که عقل نظری می فهمد مانع از این می شود که همه حقایق و معانی که در معرض اندیشه بشری قرار می گیرند در محدوده اعتباریات انسانی باشند و به صورت پدیده های تاریخی درآیند.

حجت الاسلام دکتر پارسانیا در ادامه بیان داشت: توجه به تفاوتهای عقل عملی و نظری فاصله بین پدیده های اجتماعی و علوم اجتماعی را نیز حفظ می کند. پدیده های اجتماعی مصنوعات و محصولاتی هستند که بر مدار کنش های انسانی یعنی با اراده آگاهی آدمیان موجود می شوند و علوم اجتماعی بخشی از دانش و معرفت آدمی است که با تاملات عقل نظری پدید می آیند، این بخش از علوم حاصل نگاه عقل نظری نسبت به فعالیت های عقل عملی در موضوعات اجتماعی است.

گفتنی است نشست “دانش اجتماعی مسلمین ؛ ظرفیت ها و چالش ها” که به همت دانشگاه باقر العلوم علیه السلام و در حاشیه سومین مجمع عمومی انجمن مطالعات اجتماعی حوزه علمیه در دو نوبت صبح و بعد الظهر در محل بنیاد بین المللی علوم وحیانی اسراء و دانشگاه باقر العلوم برگزار شد.

منبع: اسرا نیوز